Kuş gribi (avian influenza, tavuk vebası) virüsleri A tipi olup, Orthomyxoviridae ailesinin üyesidirler. Bu virüsün çok sayıda suşu bulunmaktadır. Bu suşlar, hemaglutinin (H) ve nöraminidaz (N) antijenlerine göre isimlendirilirler. Bu virüsün, kanatlılarda yüksek patojeniteli ve düşük patojeniteli olmak üzere iki tip kuş gribine sebep olabildikleri bildirilmiştir. Ördek ve kaz gibi yabani su kuşları bu hastalığın en önemli taşıyıcılarıdır. Yabani kuşların taşıdığı virüsün büyük çoğunluğunun düşük patojeniteli kuş gribi olduğu saptanmıştır. Bununla birlikte, evcil kümes hayvanlarında ölüme kadar giden bir süreç gözlenmektedir.
Kuş gribi virüsü, mevsime bağlı olarak göçmen kuşlar tarafından göç yolları boyunca taşınmakta, dünya çapında ülke ve sınır gözetmeksizin etkili olmaktadır. Bu sebeple, göç yolları üzerindeki ülkelerde hastalığın görülmemesi veya tamamen yok edilmesi mümkün olmamaktadır.
Türkiye göç yolları haritası
Kuş gribi, Dünya Sağlık Örgütü’ne bildirilmesi zorunlu hastalıklardan olup, 2003-2015 yılları arası insanlarda doğrulanmış kuş gribi (H5N1) vaka sayıları Alttaki Çizelge'de özetlenmiştir. Dünya Sağlık Örgütü’nün 17 Temmuz 2015 tarihli raporuna göre, 16 ülkede toplam 844 insanda kuş gribi görülmüş, bunlardan 449 tanesi ölümle sonuçlanmıştır.
Ülkelere göre 2003 - 2015 yılları arası insanlarda görülen kuş gribi sayıları
Bulaşma Yolları Nelerdir?
1-Kanatlı Hayvanlar
2 - Alet, Ekipman ve Araç
- Kümes içi kullanılan giysi, ayakkabı, çizme, kasa, yumurta viyolü, her türlü alet ve ekipmanın üzerine virüsün bulaşması sonucu
- Kullanılan kamyon gibi araçlar ile
- Karkas, dışkı ve yan ürünler ile
- Canlı hayvan pazarları ile bulaşma ve bir yerden başka bir yere taşınmayla gerçekleştirilebilir.
Hayvancılık tesislerine giriş ve çıkışlarda, temizlik ve dezenfeksiyon yapılması çok önem arz etmektedir.
3 - Çevre
- Virüsü taşıyan göçmen kuşların durakladığı göl ve gölet gibi sulak alanlardaki su ve organik materyal ile,
- Böcekler ve kemirgenler aracılığı ile virüs mekanik olarak taşınabilir.
- Virüsün kısa mesafelerde hava ile bulaşabileceği ile ilgili bazı teoriler de bulunmaktadır.
Kuş gribinin tedavisi ve Aşısı henüz yoktur. Hayvanlar imha edildikten sonra, kümesin temizlik ve dezenfeksiyon işlemi hassasiyetle yapılmalıdır.
Tavuklarda Veba Belirtileri
- Vücut ısısı yükselir, tüyler kabarır, iştahsızlık, depresyon, şiddetli ishal görülür.
- Yumurta veriminde durma noktasına varacak şekilde şiddetle azalma, yumurta kabuğunun yeterince gelişmemesine bağlı olarak şekilsiz yumurta,
- Hasta hayvanların göz kapakları kapanabilir, konjuktiva şişmiş ve kırmızı renktedir.
- Sakal ibik ve gözlerin çevresinde karakteristik olarak ödem ve siyanoz şekillenir. Ödem boyun ve göğüs bölgesine de yayılabilir. Ödem boğulma ile sonuçlanan solunum güçlüğüne neden olur. Özellikle hindi palazlarında solunum yollarının tıkanması ilgi çekicidir.
- Burun deliklerinden grimsi kanlı bir eksudat gelir.
- Ayaklarda morarma görülür.
- Kitle halinde ani ölümler.
